Akcyza na wyroby węglowe od 2 stycznia 2012 r.

Skład opałowy prowadzi sprzedaż detaliczną węgla i koksu. W związku z końcem obowiązywania zwolnienia z podatku akcyzowego na opał prosimy o przedstawienie zasad opodatkowania tych produktów w 2012 r. - w szczególności wyjaśnienie jakich obowiązków rejestracyjnych jesteśmy zobowiązani dokonać, jakich zaświadczeń wymagać od dostawców, jakie ewidencje prowadzić, jak naliczać podatek akcyzowy, jakie deklaracje składać i w jakich terminach?

W wyniku nowelizacji ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2011 r. nr 108, poz. 626 ze zm.), od 2 stycznia 2012 r. opodatkowaniu akcyzą podlegać będzie obrót wyrobami węglowymi, do których zaliczamy:

węgiel; brykiety, brykietki i podobne paliwa stałe wytwarzane z węgla objęte kodem Nomenklatury Scalonej (CN) 2701,
węgiel brunatny (lignit), nawet aglomerowany, z wyłączeniem gagatu objęte kodem CN 2702,
koks i półkoks, z węgla, węgla brunatnego (lignitu) lub torfu, nawet aglomerowany; węgiel retortowy - objęte kodem CN 2704.

Uwaga

Mechanizm opodatkowania podatkiem akcyzowym wyrobów węglowych, co do zasady sprowadza się do jego poboru na ostatnim etapie obrotu.

1. Zasady opodatkowania akcyzą wyrobów węglowych

Opodatkowaniu akcyzą od 2 stycznia 2012 r. podlegać będą następujące czynności związane z obrotem wyrobami węglowymi:

sprzedaż wyrobów węglowych na terytorium kraju przez pośredniczący podmiot węglowy pośredniczącemu podmiotowi węglowemu lub podmiotowi korzystającemu ze zwolnienia,
dostawa wewnątrzwspólnotowa dokonywana przez pośredniczący podmiot węglowy,
nabycie wewnątrzwspólnotowe dokonywane przez pośredniczący podmiot węglowy lub podmiot korzystający ze zwolnienia,
import przez pośredniczący podmiot węglowy lub podmiot korzystający ze zwolnienia,
eksport przez pośredniczący podmiot węglowy.

Obowiązek podatkowy będzie powstawał, co do zasady, z dniem wydania wyrobów węglowych lub wykonania czynności zrównanych ze sprzedażą. W przypadkach jednak, gdy sprzedaż będzie potwierdzona fakturą, obowiązek podatkowy powstanie z dniem wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu od dnia wydania wyrobów węglowych.

W przypadku innych czynności podlegających opodatkowaniu, których przedmiotem będą wyroby węglowe, obowiązek podatkowy będzie powstawał według ogólnej zasady, czyli z dniem wykonania tej czynności.

Opodatkowaniu akcyzą podlegają również ponadnormatywne ubytki węgla i koksu. Zgodnie z uzupełnioną definicją ubytków wyrobów akcyzowych obejmuje ona również wszelkie straty węgla i koksu przemieszczanych lub magazynowanych przez pośredniczący podmiot węglowy. Normy dopuszczalnych ubytków węgla i koksu ustala właściwy naczelnik urzędu celnego na wniosek zainteresowanych podmiotów albo z urzędu.

Do celów poboru akcyzy ustalono wartości opałowe wyrobów węglowych, które wynoszą odpowiednio:

23,8 GJ/1.000 kilogramów dla węgla objętego pozycją CN 2701,
8,6 GJ/1.000 kilogramów dla węgla brunatnego objętego pozycją CN 2702,
27,5 GJ/1.000 kilogramów dla koksu objętego pozycją CN 2704.

Oznacza to, że w celu wyliczenia kwoty podatku akcyzowego zastosowanie będą miały wartości opałowe przypisane do kodu CN danego wyrobu a nie faktyczna wartość opałowa. Należy przypomnieć w tym miejscu, że stawka uzależniona jest od kaloryczności i wynosi 1,28 zł za gigadżul (GJ).

2. Kiedy obrót wyrobami węglowymi podlegać będzie zwolnieniu z akcyzy?

Ustawa o podatku akcyzowym przewiduje szereg zwolnień od akcyzy przy obrocie wyrobami węglowymi, a zwolnienia te określone są w art. 31a znowelizowanej ustawy.

Zwolnione z akcyzy na mocy art. 31a ust. 1 będą następujące czynności:

sprzedaż wyrobów węglowych na terytorium kraju przez pośredniczący podmiot węglowy pośredniczącemu podmiotowi węglowemu lub podmiotowi korzystającemu ze zwolnienia,
dostawa wewnątrzwspólnotowa wyrobów węglowych przez pośredniczący podmiot węglowy,
nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów węglowych przez pośredniczący podmiot węglowy lub podmiot korzystający ze zwolnienia,
import wyrobów węglowych przez pośredniczący podmiot węglowy lub podmiot korzystający ze zwolnienia,
eksport wyrobów węglowych przez pośredniczący podmiot węglowy.

Powyższe transakcje zwolnione będą z akcyzy po spełnieniu następujących warunków:

1) pisemnym powiadomieniu właściwego naczelnika urzędu celnego o zamiarze rozpoczęcia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot węglowy,

2) posiadaniu, przez pośredniczący podmiot węglowy, pisemnego potwierdzenia powiadomienia o zamiarze rozpoczęcia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot węglowy,

3) dołączeniu do przemieszczanych wyrobów węglowych dokumentu dostawy sporządzonego zgodnie ze wzorem określonym przez Ministra Finansów.

Uwaga

Odbiór przemieszczanych wyrobów węglowych zwolnionych od akcyzy powinien być potwierdzony na dokumencie dostawy przez ich odbiorcę.

Dodatkowo w art. 31a ust. 2 określone są zwolnienia z akcyzy w zależności od podmiotu, który je ostatecznie zużywa.

Zwolnienia wyrobów węglowych zużywanych do celów innych niż działalność gospodarcza obejmuje opał zużywany przez:

gospodarstwa domowe,
organy administracji publicznej,
jednostki Sił Zbrojnych RP,
podmioty systemu oświaty,
żłobki i kluby dziecięce,
podmioty lecznicze,
jednostki organizacyjne pomocy społeczne,
organizacje "pożytku publicznego" i "wolontariat".

Natomiast zwolnione od akcyzy także będą wyroby węglowe zużywane w działalności gospodarczej:

w procesie produkcji energii elektrycznej,
w procesie produkcji wyrobów energetycznych,
do przewozu towarów i pasażerów koleją,
do łącznego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej,
w pracach rolniczych, ogrodniczych, w hodowli ryb i leśnictwie,
w procesach mineralogicznych, elektrolitycznych i metalurgicznych oraz do redukcji chemicznej,
przez zakłady energochłonne do celów opałowych,
przez podmioty gospodarcze z systemami prowadzącymi do ochrony środowiska lub wzrostu efektywności.

Uwaga

Korzystanie z powyższych zwolnień będzie wymagało prowadzenia ewidencji tych wyrobów przez podmioty korzystające ze zwolnienia.

Zgodnie z art. 31a ust. 5-7 ustawy o podatku akcyzowym, ewidencja może być prowadzona w formie papierowej lub elektronicznej, po uprzednim pisemnym poinformowaniu właściwego naczelnika urzędu celnego o formie jej prowadzenia.

Ewidencja powinna zawierać informacje umożliwiające ustalenie ilości wysłanych lub otrzymanych wyrobów węglowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie, terminu wysłania lub odbioru tych wyrobów, a także miejsca odbioru w przypadku ich przemieszczania, oraz informacje o dokumentach dostawy i kodzie CN wyrobów węglowych. Ewidencję należy przechowywać do celów kontroli przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ewidencja została sporządzona.

3. Obowiązki podmiotu pośredniczącego w obrocie opałem

Wszystkie podmioty obracające węglem, w tym również skład węglowy będą pośredniczącymi podmiotami węglowymi. Zgodnie z definicją, pośredniczący podmiot węglowy, to podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju, dokonujący sprzedaży, dostawy wewnątrzwspólnotowej, nabycia wewnątrzwspólnotowego, importu lub eksportu wyrobów węglowych, podlegających zwolnieniu od akcyzy.

Zgodnie z art. 16 ust. 3a, podmiot zamierzający prowadzić działalność gospodarczą jako pośredniczący podmiot węglowy jest obowiązany przed dniem rozpoczęcia tej działalności powiadomić pisemnie o tym właściwego naczelnika urzędu celnego. Powiadomienie powinno zawierać dane dotyczące tego podmiotu i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, w szczególności imię i nazwisko lub nazwę podmiotu, adres jego siedziby lub zamieszkania, NIP lub REGON oraz określenie rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej.

Właściwy naczelnik urzędu celnego bez zbędnej zwłoki pisemnie potwierdza przyjęcie powiadomienia o zamiarze rozpoczęcia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot węglowy.

Uwaga

Pisemne powiadomienie o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot węglowy, o którym mowa w art. 16 ust. 3a ustawy o podatku akcyzowym, może być złożone do właściwego naczelnika urzędu celnego, przed dniem 2 stycznia 2012 r., a właściwy naczelnik urzędu celnego może je potwierdzić przed tym dniem (art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r.).

Pośredniczący podmiot węglowy jest również obowiązany do zgłaszania właściwemu naczelnikowi urzędu celnego zmiany danych zawartych w pisemnym powiadomieniu o zamiarze prowadzenia działalności, a także informowania go o zaprzestaniu prowadzenia działalności w charakterze pośredniczącego podmiotu węglowego, w terminie 7 dni, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana lub dnia, w którym zaprzestał prowadzenia działalności.

Uwaga

Minister właściwy do spraw finansów publicznych lub upoważniony przez niego organ zobowiązany jest mocą art. 16 ust. 3c do opublikowania bez zbędnej zwłoki w Biuletynie Informacji Publicznej, aktualnej listy pośredniczących podmiotów węglowych, obejmującą ich następujące dane: imię i nazwisko lub nazwę oraz adres siedziby lub zamieszkania, NIP lub REGON oraz określenie rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 21a ustawy, w przypadku obrotu wyrobami węglowymi podatnik jest obowiązany, bez wezwania organu podatkowego:

1) składać właściwemu naczelnikowi urzędu celnego deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru (przepis ten nie ma zastosowania do podmiotów dokonujących czynności podlegających opodatkowaniu w zakresie wyrobów węglowych zwolnionych od akcyzy),

2) obliczać i wpłacać akcyzę na rachunek właściwej izby celnej

- za miesięczne okresy rozliczeniowe, w terminie do 25. dnia przypadającego w drugim miesiącu od miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Kwota akcyzy należna od danych wyrobów węglowych może być obniżona o akcyzę zapłaconą od zużytych do ich wyprodukowania innych wyrobów węglowych pod warunkiem udokumentowania zapłaty.

Z informacji Ministerstwa Finansów opublikowanej na stronie internetowej wynika, iż projekty: rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku akcyzowego, deklaracji w sprawie przedpłaty akcyzy oraz informacji o wyrobach akcyzowych w składzie podatkowym oraz rozporządzenia w sprawie wzoru deklaracji uproszczonej dla podatku akcyzowego, dostosowujące ich przepisy do celów opodatkowania wyrobów węglowych, znajdują się w trakcie prac legislacyjnych.