Od 1 lipca 2021 r. zmiany w opodatkowaniu akcyzą samochodów osobowych

Zmiana Prawa Na mocy ustawy z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 694) wprowadzono w ustawie o podatku akcyzowym nowe regulacje m.in. w zakresie opodatkowania akcyzą samochodów osobowych, które zaczną obowiązywać z dniem 1 lipca 2021 r.

Regulacje te mają na celu przede wszystkim wyeliminowanie sytuacji związanych z unikaniem płacenia akcyzy, gdy w zarejestrowanym na terytorium kraju samochodzie ciężarowym albo specjalnym, wprowadzono zmiany konstrukcyjne, zmieniające rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy.

» Rozszerzenie katalogu czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą

Zgodnie z dodanym ust. 1a pkt 1 i 2 w art. 100 ustawy o podatku akcyzowym, przedmiotem opodatkowania akcyzą będzie również:

1) dokonanie w pojeździe samochodowym, innym niż samochód osobowy, zarejestrowanym na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy;

2) nabycie lub posiadanie samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, jeżeli nie można ustalić podmiotu, który dokonał wcześniejszej czynności podlegającej opodatkowaniu, o której mowa w art. 100 ust. 1 pkt 3 lit. b) albo ust. 2, a w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony.

» Powstanie obowiązku podatkowego

Obowiązek podatkowy z tytułu dokonania zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj pojazdu samochodowego na samochód osobowy powstanie z dniem wykonania tej czynności, tj. dokonania zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj pojazdu na samochód osobowy. Natomiast w przypadku nabycia lub posiadania samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju, od którego akcyza nie zostanie zapłacona i nie można będzie ustalić podmiotu, który dokonał wcześniejszej czynności podlegającej opodatkowaniu, obowiązek podatkowy powstanie z dniem nabycia lub wejścia w posiadanie tego samochodu (art. 101 ust. 4a ustawy).

Po dokonaniu w zarejestrowanym pojeździe samochodowym zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy podatnikiem będzie podmiot zobowiązany do złożenia zawiadomienia, o którym mowa w art. 78 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2021 r. poz. 450 ze zm.), tj. zawiadomienia starosty o zmianie stanu faktycznego wymagającej zmiany danych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym, wynikającej z wprowadzenia w pojeździe zarejestrowanym zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy (art. 102 ust. 1 pkt 3 ustawy).

» Podstawa opodatkowania

Dla czynności związanych z dokonaniem w pojeździe samochodowym zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy oraz nabycia lub posiadania samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju, podstawą opodatkowania, będzie średnia wartość rynkowa samochodu osobowego na rynku krajowym, pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług oraz kwotę akcyzy.

Zgodnie z art. 104 ust. 11 ustawy, średnią wartością rynkową samochodu osobowego będzie wartość ustalana na podstawie notowanej na rynku krajowym w dniu powstania obowiązku podatkowego średniej ceny zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki, tego samego modelu, rocznika oraz - jeżeli jest to możliwe do ustalenia - z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym, co samochód osobowy odpowiednio:

1) nabyty na terytorium kraju;

2) nabyty wewnątrzwspólnotowo;

3) nabyty lub posiadany w przypadkach, o których mowa w art. 100 ust. 1a pkt 2;

4) powstały w wyniku dokonania w pojeździe samochodowym, innym niż samochód osobowy, zarejestrowanym na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy.

Organ podatkowy będzie mógł przeprowadzić weryfikację podstawy opodatkowania samochodu osobowego również w przypadku nowych czynności lub stanów faktycznych podlegających opodatkowaniu akcyzą związanych z dokonaniem zmian konstrukcyjnych w pojeździe oraz nabycia lub posiadania samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju.

» Obowiązek złożenia deklaracji uproszczonej

Podatnik z tytułu dokonania w pojeździe samochodowym zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy będzie miał obowiązek złożenia bez wezwania organu podatkowego deklaracji uproszczonej według ustalonego wzoru, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego. Deklaracja jednak nie będzie mogła zostać złożona później niż w dniu złożenia zawiadomienia o dokonaniu w pojeździe samochodowym zarejestrowanym na terytorium kraju zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj pojazdu na samochód osobowy, zgodnie z przepisami o ruchu drogowym lub w dniu sprzedaży tego samochodu osobowego, jeżeli jego sprzedaż odbyła się przed dniem złożenia tego zawiadomienia.

Dodatkowo podatnik został zobowiązany do obliczenia i zapłaty na rachunek właściwego urzędu skarbowego akcyzy w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu złożenia zawiadomienia, zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, o dokonaniu w pojeździe samochodowym zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy lub w dniu sprzedaży tego samochodu osobowego, jeżeli jego sprzedaż odbyła się przed dniem złożenia tego zawiadomienia (art. 106 ust. 3b ustawy).

Natomiast podatnik z tytułu nabycia lub posiadania samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju, od którego nie zostanie zapłacona akcyza i nie można będzie ustalić podmiotu, który dokonał wcześniejszej czynności podlegającej opodatkowaniu, będzie miał obowiązek złożyć bez wezwania organu podatkowego deklarację uproszczoną według ustalonego wzoru, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju. Podatnik został również zobowiązany do obliczenia i zapłaty na rachunek właściwego urzędu skarbowego akcyzy w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju (art. 106 ust. 3c ustawy).

» Przepisy przejściowe

Zgodnie z art. 29 ustawy zmieniającej, jeżeli dokonanie w pojeździe samochodowym, innym niż samochód osobowy, zarejestrowanym na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy, o którym mowa w art. 100 ust. 1a pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym, w tym na samochód osobowy będący samochodem kempingowym, nastąpi przed dniem 1 lipca 2022 r., obowiązek podatkowy z tytułu dokonania tych zmian konstrukcyjnych powstanie z dniem 1 lipca 2022 r.

Ujednolicone przepisy prawne dostępne są w serwisie
www.przepisy.gofin.pl

Zgodnie z art. 26 ustawy zmieniającej, jeżeli nabycie lub wejście w posiadanie samochodu osobowego, o którym mowa w art. 100 ust. 1a pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym (wcześniej niezarejestrowanego na terytorium kraju), nastąpi przed dniem 1 lipca 2021 r., obowiązek podatkowy z tytułu nabycia lub posiadania tego samochodu powstanie z dniem 1 lipca 2021 r.

» Obowiązek uzyskania dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy

W przypadku samochodów ciężarowych oraz specjalnych w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, sprowadzanych z krajów UE, wprowadzono obowiązek uzyskania dla celów związanych z rejestracją tych pojazdów na terytorium kraju dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy.

Wprowadzona regulacja ma wyeliminować nieprawidłowości, polegające na sprowadzaniu z krajów UE samochodów osobowych i rejestrowaniu ich jako samochody ciężarowe lub specjalne w celu uniknięcia płacenia akcyzy.

Do składanego wniosku o wydanie dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy, wprowadzono obowiązek załączenia dokumentów odnoszących się do samochodu, w szczególności fotografii, planów, schematów, katalogów, informacji od producenta, lub innych dostępnych dokumentów.

» Organ właściwy do wydania dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy

Organem podatkowym właściwym w sprawie wydania dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju będzie naczelnik urzędu skarbowego właściwy do wykonywania zadań w zakresie akcyzy ze względu na adres:

a) zamieszkania wnioskodawcy - w przypadku gdy wnioskodawcą jest osoba fizyczna;

b) siedziby wnioskodawcy - w przypadku gdy wnioskodawcą jest osoba prawna albo jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej.

W przypadku, gdy podmiot występujący z wnioskiem o wydanie dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju, podlega już obowiązkowi rejestracyjnemu jako podmiot wykonujący czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą lub czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, właściwość miejscowa będzie ustalana na podstawie art. 14 ust. 3, 4-4f, 6 i 10 ustawy. Dopuszcza się zatem, że podmiot prowadzący działalność na terenie właściwości różnych urzędów skarbowych ma możliwość wyboru jednego z nich jako właściwego urzędu skarbowego w zakresie akcyzy.

Zgodnie z art. 27 ustawy zmieniającej, do wniosków w sprawie wydania dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty podatku akcyzowego na terytorium kraju, o których mowa w art. 109 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym, złożonych i nierozpatrzonych przed dniem 1 lipca 2021 r., będzie się stosować przepisy dotychczasowe.

» Składanie deklaracji akcyzowych w formie elektronicznej oraz przez współwłaścicieli

Na mocy art. 106 ust. 3d ustawy, deklaracje podatkowe (miesięczne AKC-4/E) i deklaracje uproszczone, o których mowa w art. 106 ust. 2, 3b i 3c ustawy, składa się za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Ponadto wprowadzono obowiązek składania deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej o wysokości pobranej i wpłaconej akcyzy przez płatników akcyzy od samochodów osobowych.

Natomiast osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej będą mogły składać deklaracje uproszczone, o których mowa w art. 106 ust. 2, 3b i 3c ustawy, w postaci papierowej.

W przypadku gdy samochód osobowy stanowi przedmiot współwłasności, jeden ze współwłaścicieli będzie składał deklarację uproszczoną, obejmującą całkowitą kwotę akcyzy do zapłaty oraz złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania oświadczenie, zawarte w tej deklaracji, o następującej treści: "Świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia oświadczam, że zostałem upoważniony przez pozostałych współwłaścicieli do złożenia tej deklaracji.". Klauzula ta zastąpi pouczenie organu uprawnionego do odebrania oświadczenia o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia (art. 106 ust. 3f ustawy).

W przypadku współwłasności deklaracja uproszczona ma być podpisywana wyłącznie przez jednego z współwłaścicieli. Deklaracja ta zawiera oświadczenie o upoważnieniu do jej złożenia współwłaściciela składającego deklarację przez pozostałych współwłaścicieli pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.