Prowadzenie ewidencji węglowodorów gazowych zwolnionych od akcyzy przez podmiot pośredniczący

Zgodnie z definicją podmiotu pośredniczącego, zawartą w art. 2 ust. 1 pkt 23 ustawy o podatku akcyzowym, podmiot pośredniczący to podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju, któremu wydano zezwolenie na prowadzenie działalności polegającej na dostarczaniu wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie ze składu podatkowego na terytorium kraju do podmiotu zużywającego, a w przypadku wyrobów akcyzowych, o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy, pochodzących również bezpośrednio z importu.

Natomiast, zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy, podmiot zużywający to podmiot:

a) mający miejsce zamieszkania, siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, który wyroby akcyzowe objęte zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie zużywa na cele uprawniające do zwolnienia,

b) niemający miejsca zamieszkania, siedziby lub miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, który odbiera nabyte wyroby energetyczne objęte zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, określone w:

• art. 32 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy, bezpośrednio do zbiornika na stałe zamontowanego na statku powietrznym lub jednostce pływającej,
• art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy, tj. używane do celów opałowych, pozostałe węglowodory gazowe o kodach CN od 2711 12 11 do 2711 19 00.

Jak stanowi art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy, zwalnia się od akcyzy ze względu na przeznaczenie używane do celów opałowych, pozostałe węglowodory gazowe o kodach CN od 2711 12 11 do 2711 19 00 - w przypadkach, o których mowa w art. 32 ust. 3 ustawy, jeżeli są spełnione warunki, o których mowa w art. 32 ust. 5, 6, 12 i 13 ustawy.

Obowiązek prowadzenia przez podmiot pośredniczący ewidencji wyrobów akcyzowych zwolnionych ze względu na przeznaczenie, wynika z art. 138f ustawy.

Zgodnie z treścią art. 138f ust. 1 ustawy, ewidencję wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie prowadzą:

1) zarejestrowany odbiorca, z wyłączeniem zarejestrowanego odbiorcy posiadającego zezwolenie na jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca;

2) podmiot pośredniczący;

3) podmiot zużywający prowadzący działalność gospodarczą z użyciem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, z wyłączeniem podmiotu zużywającego, który wyłącznie używa do celów opałowych pozostałe węglowodory gazowe o kodach CN od 2711 12 11 do 2711 19 00.

Co do zasady, do prowadzenia ewidencji, o której mowa w art. 138f ust. 1 pkt 2 ustawy, zobowiązany jest podmiot pośredniczący w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, podmiot pośredniczący dostarcza do podmiotów zużywających węglowodory gazowe objęte zwolnieniem od akcyzy na podstawie art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy, a więc zwolnione ze względu na przeznaczenie.

Z tego też względu, biorąc pod uwagę literalne brzmienie art. 138f ust. 1 ustawy, podmiot pośredniczący jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie na podstawie art. 138f ust. 1 pkt 2 ustawy.

Ewidencja, o której mowa w art. 138f ust. 1 ustawy, powinna umożliwiać w szczególności ustalenie ilości i rodzaju wysłanych lub otrzymanych wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, daty wysłania lub odbioru tych wyrobów, a także miejsca odbioru w przypadku ich przemieszczania oraz uzyskanie informacji o e-DD.

Jak stanowi art. 138p ustawy, ewidencje o których mowa m.in. w art. 138f prowadzi się w postaci papierowej lub elektronicznej. Ewidencje te mogą zostać zastąpione dokumentacją prowadzoną na podstawie przepisów prawa podatkowego innych niż przepisy o akcyzie, albo na podstawie przepisów o rachunkowości, pod warunkiem że dokumentacja ta zawiera wszystkie dane wymagane dla danej ewidencji.

Stosownie do § 2 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2023 r. w sprawie ewidencji, dokumentacji i protokołów dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (Dz. U. poz. 2817), ewidencje, o których mowa w art. 138a ust. 1, art. 138b, art. 138c i art. 138e-138l ustawy, i dokumentacje, o których mowa w art. 138d ust. 1 i art. 138o ustawy, są prowadzone w sposób ciągły, odpowiednio dla prowadzonej działalności, a także poszczególnych rodzajów wyrobów akcyzowych oraz podlegających wpisaniu czynności lub stanów faktycznych związanych z wyrobami akcyzowymi, znakami akcyzy lub dokumentami handlowymi towarzyszącymi przemieszczaniu wyrobów akcyzowych.

Dokumentacja powinna umożliwiać identyfikację podmiotu obowiązanego do jej prowadzenia i miejsca prowadzenia działalności, której ta dokumentacja dotyczy. Wpisów do dokumentacji dokonuje się w porządku chronologicznym, niezwłocznie po zakończeniu czynności lub zaistnieniu stanu faktycznego podlegających wpisaniu, nie później jednak niż następnego dnia roboczego.

W myśl § 24 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, podmiot pośredniczący powinien prowadzić ewidencje wyrobów wysłanych i otrzymanych.

Ewidencja dotycząca wysłanych wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, zawiera dane obejmujące:

1) nazwy wyrobów akcyzowych wraz z ich kodami Nomenklatury Scalonej (CN);

2) ilości wyrobów akcyzowych w jednostkach miary właściwych dla ustalenia podstawy opodatkowania, a w przypadku określenia w dokumencie, na podstawie którego wyroby akcyzowe zostały przemieszczone, ilości gazu płynnego dostarczanego do podmiotu zużywającego w litrach - ilości tego gazu w litrach, pod warunkiem podania parametrów przeliczenia masy na objętość;

3) datę wysłania wyrobów akcyzowych;

4) numer identyfikacyjny dokumentu, na podstawie którego wyroby akcyzowe zostały przemieszczone.

Ewidencja dotycząca otrzymanych wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie zawiera dane obejmujące:

1) nazwy wyrobów akcyzowych wraz z ich kodami Nomenklatury Scalonej (CN);

2) ilości wyrobów akcyzowych w jednostkach miary właściwych dla ustalenia podstawy opodatkowania, a w przypadku określenia w dokumencie, na podstawie którego wyroby akcyzowe zostały przemieszczone, ilości gazu płynnego dostarczanego do podmiotu zużywającego w litrach - ilości tego gazu w litrach, pod warunkiem podania parametrów przeliczenia masy na objętość;

3) numer identyfikacyjny dokumentu, na podstawie którego wyroby akcyzowe zostały przemieszczone;

4) datę otrzymania wyrobów akcyzowych.

Zgodnie z tymi przepisami wskazać należy, że ustawodawca nie określa jednoznacznego sposobu prowadzenia ewidencji. Zarówno ustawa, jak i rozporządzenie określają jedynie kto jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji, jak również zakres danych, jakie muszą zostać w niej ujęte.

Podmiot pośredniczący posiada pełną swobodę w tym zakresie, może zarówno prowadzić jedną ewidencję, w której zawrze informacje zarówno o wyrobach akcyzowych wysłanych jak i wyrobach otrzymanych, jak również może prowadzić odrębne ewidencje dla tych wyrobów akcyzowych.

Istotnym jest jedynie, aby ewidencja zawierała wszystkie informacje wymagane przez przepisy ustawy i rozporządzenia, w szczególności pozwalała na pełną identyfikację wszystkich czynności związanych z obrotem wyrobami akcyzowymi przez podmiot pośredniczący.

Reasumując należy stwierdzić, że podmiot pośredniczący będąc zobowiązanym do prowadzenia ewidencji wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie na podstawie art. 138f ust. 1 pkt 2 ustawy, w zakresie wyrobów akcyzowych wysłanych i otrzymanych może prowadzić ewidencję łącznie lub oddzielnie, gdyż ustawodawca w obowiązujących przepisach daje swobodę co do sposobu prowadzenia ewidencji wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie przez podmiot pośredniczący, o ile w tej ewidencji znajdą się wszystkie wymagane dane, pozwalające na pełną identyfikację wszystkich czynności związanych z wyrobami akcyzowymi dokonanymi przez podmiot pośredniczący.