Które podmioty zwolnione są z akcyzy przy nabyciu wyrobów węglowych?

Na mocy art. 31a ust. 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2011 r. nr 108, poz. 626 ze zm.), zwolnienie od akcyzy dotyczy wyrobów węglowych zużywanych przez:

gospodarstwa domowe,
organy administracji publicznej,
jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,
podmioty systemu oświaty, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.),
żłobki i kluby dziecięce, o których mowa w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. nr 45, poz. 235 ze zm.),
podmioty lecznicze, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. nr 112, poz. 654 ze zm.),
jednostki organizacyjne pomocy społecznej, o których mowa w art. 6 pkt 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. nr 175, poz. 1362 ze zm.),
organizacje, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. nr 234, poz. 1536 ze zm.).

Należy mieć na uwadze, iż powyższe zwolnienie od akcyzy jest przywilejem, które dotyczy tylko podmiotów ściśle określonych w tym przepisie. Dlatego niedopuszczalne jest stosowanie wykładni rozszerzającej dla ustalenia, który podmiot zużywający wyroby węglowe mieści się w wymienionym przez ustawodawcę katalogu nabywców zwolnionych z akcyzy.

1. Dom opieki społecznej

Podatniczka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie pomocy społecznej wraz z zakwaterowaniem świadczone przez domy opieki osobom niepełnosprawnym (PKWiU 87.30.13). Czy w świetle ustawy o podatku akcyzowym wyroby węglowe zakupione na potrzeby domu seniora korzystają ze zwolnienia od akcyzy?

Działalność w zakresie pomocy społecznej z mocy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, wykonują organy administracji rządowej i samorządowej. Współpracują w tym zakresie z organizacjami społecznymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

W myśl definicji określonej w art. 6 pkt 5 tej ustawy, jednostka organizacyjna pomocy społecznej to: regionalny ośrodek polityki społecznej, powiatowe centrum pomocy rodzinie, ośrodek pomocy społecznej, dom pomocy społecznej, placówka specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, ośrodek wsparcia i ośrodek interwencji kryzysowej.

Dom pomocy społecznej świadczy, na poziomie obowiązującego standardu, osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności usługi: bytowe, opiekuńcze, wspomagające, edukacyjne w formach i zakresie wynikających z indywidualnych potrzeb.

Na mocy art. 67 ust. 1 ustawy, działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku może być prowadzona po uzyskaniu zezwolenia wojewody.

W świetle powyższych przepisów, zdaniem redakcji, jeśli prowadzony przez podatniczkę dom opieki posiada zezwolenie wojewody - to placówkę tę należy traktować jako jednostkę organizacyjną pomocy społecznej, a co za tym idzie zakupiony na jej potrzeby węgiel podlega zwolnieniu z akcyzy.

2. Wspólnota domu zakonnego

Czy wspólnota domu zakonnego (zakonnicy zamieszkujący pod wspólnym adresem) jest w świetle ustawy o akcyzie rozumiana jako gospodarstwo domowe? Czy zużycie wyrobów węglowych przez wspólnotę domu zakonnego podlega zwolnieniu z akcyzy?

Z definicji określonej w ustawie z dnia 4 marca 2010 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2011 r. (Dz. U. nr 47, poz. 277) wynika, iż gospodarstwo domowe, to wszystkie osoby spokrewnione lub niespokrewnione, mieszkające razem i utrzymujące się lub nie utrzymujące wspólnie.

Natomiast encyklopedia PWN (www.encyklopedia.pwn.pl) określa, iż jest to zespół osób razem zamieszkujących i wspólnie utrzymujących się, w większości połączonych więzami biologicznymi i stanowiących rodziny; do gospodarstwa domowego zalicza się również osoby niespokrewnione, ale wspólnie zamieszkujące i utrzymujące się; osoby samotne, utrzymujące się samodzielnie, to jednoosobowe gospodarstwa domowe.

Biorąc pod uwagę przytoczone definicje, można stwierdzić, iż wspólnota domu zakonnego, tj. wspólnota osób zakonnych zamieszkująca pod wspólnym adresem jest gospodarstwem domowym, o którym mowa w art. 31a ust. 2 pkt 3 ustawy i zużycie węgla na jej potrzeby zwolnione jest od podatku akcyzowego.

3. Zakład budżetowy

Zakład budżetowy jest jednostką organizacyjną gminy. Czy węgiel kamienny zakupiony w celu ogrzania pomieszczeń wykorzystywanych przy wykonywaniu zadań publicznych, do których zakład został powołany, podlega zwolnieniu z akcyzy?

Zgodnie z art. 5 § 2 pkt 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.) - przez organy administracji publicznej rozumie się ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty wymienione w art. 1 pkt 2.

Natomiast organy jednostek samorządu terytorialnego, to organy gminy, powiatu, województwa, związków gmin, związków powiatów, wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosta, marszałek województwa oraz kierownicy służb, inspekcji i straży działających w imieniu wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa, a ponadto samorządowe kolegia odwoławcze (art. 5 § 2 pkt 6 KPA).

Z kolei zgodnie z art. 11a ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.), organami gminy są rada gminy i wójt (burmistrz, prezydent miasta). W myśl art. 33 ust. 1 tej ustawy, wójt wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy.

Biorąc pod uwagę przytoczone regulacje należy stwierdzić, iż zakład budżetowy nie jest organem administracji publicznej, pomimo iż wykonuje zadania o charakterze publicznym. Dlatego też brak jest podstaw prawnych, aby uznać że w przypadku zakładu ma zastosowanie zwolnienie od podatku akcyzowego określone w art. 31a ust. 2 pkt 3 ustawy.

4. Biblioteka publiczna

Czy biblioteka jako publiczna instytucja kultury podlega zwolnieniu od zapłaty akcyzy od zakupionego węgla?

Biblioteka (instytucja kultury) nie jest jednym z podmiotów, o których mowa w aktach normatywnych przywołanych w art. 31a ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku akcyzowym, nie jest też organem administracji publicznej.

Zwolnienie od akcyzy, nie obejmuje zatem wyrobów węglowych zużywanych do ogrzewania biblioteki.

5. Ochotnicza straż pożarna

Gmina kupuje węgiel na potrzeby ochotniczej straży pożarnej, do ogrzewania pomieszczeń garażowych tej jednostki. Czy zakup ten podlega opodatkowaniu akcyzą?

Działalność ochotniczych straży pożarnych uregulowana jest w ustawie z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. nr 79, poz. 855 ze zm.). Stosownie do art. 2 ust. 1 tej ustawy, stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych.

Ochotnicza straż pożarna działająca w formie stowarzyszenia, jest organizacją, o której mowa w art. 3 ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a zatem zużycie wyrobów węglowych do ogrzewania pomieszczeń garażowych w jednostkach OSP podlega zwolnieniu od podatku akcyzowego na podstawie art. 31a ust. 2 pkt 3 ustawy.

6. Przedsiębiorca prowadzący sanatorium

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą świadcząc usługi sanatoryjne, rehabilitacyjne oraz wypoczynkowe. Czy zakup węgla do ogrzania budynku sanatoryjnego może być zwolniony z podatku akcyzowego?

Na mocy art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej podmiotami leczniczymi są:

przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. nr 220, poz. 1447 ze zm.) we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej,
samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
jednostki budżetowe, w tym państwowe jednostki budżetowe tworzone i nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Ministra Sprawiedliwości lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, posiadające w strukturze organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izbą chorych lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
instytuty badawcze, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. nr 96, poz. 618),
fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej,
posiadające osobowość prawną jednostki organizacyjne stowarzyszeń,
osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.

W świetle wyżej zacytowanych przepisów należy stwierdzić, że zużycie węgla dokonywane przez podatnika będącego podmiotem, o którym mowa w art. 4 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej, podlega zwolnieniu z podatku akcyzowego na podstawie art. 31a ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku akcyzowym.

7. Spółdzielnia mieszkaniowa

Spółdzielnia mieszkaniowa prowadzi działalność statutową opartą na administrowaniu lokalami mieszkaniowymi (nie prowadzi działalności zarobkowej). Wszystkie mieszkania wykupione przez lokatorów są mieszkaniami prywatnymi. Czy spółdzielnia jest zwolniona od podatku akcyzowego przy zakupie węgla na potrzeby mieszkańców?

Na mocy art. 31a ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku akcyzowym, zwolnienie od akcyzy dotyczy wyrobów węglowych zużywanych przez gospodarstwa domowe.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. nr 188, poz. 1848 ze zm.), spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą.

W świetle powyższego należy uznać, iż spółdzielnia jako dobrowolne zrzeszenie mieszkańców zużywać będzie wytworzone ciepło w gospodarstwach domowych. Dlatego też zakup wyrobów węglowych przez spółdzielnię mieszkaniową, w celu ogrzania mieszkań lokatorów podlega zwolnieniu od podatku akcyzowego.

8. Sąd rejonowy

Sąd rejonowy dokonuje zakupu koksu celem wytwarzania ciepła na własne potrzeby. Czy transakcja ta może korzystać ze zwolnienia z akcyzy?

Sąd rejonowy nie jest organem administracji publicznej, w związku z tym nie może skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 31a ust. 2 pkt 3 ustawy, w odniesieniu do zużywanych przez siebie w celach grzewczych wyrobów węglowych.