Poradnik VAT nr 17 (329) z dnia 10.09.2012

Deklaracja uproszczona AKC-U dla WNT samochodów osobowych

Opodatkowanie samochodów osobowych podatkiem akcyzowym regulują przepisy ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2011 r. nr 108, poz. 626 ze zm.). Zgodnie z ww. ustawą przedmiotem opodatkowania akcyzą jest m.in. import oraz nabycie samochodu osobowego w jednym z krajów UE, niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

Przez nabycie wewnątrzwspólnotowe należy tu rozumieć przemieszczenie samochodów osobowych z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju (art. 2 pkt 9 ustawy o podatku akcyzowym).

Natomiast importem jest przywóz samochodów osobowych z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju (art. 2 pkt 7 ustawy o podatku akcyzowym).

Z komunikatu Ministerstwa Finansów przesłanego do naszego Wydawnictwa 17 kwietnia 2012 r., w sprawie opodatkowania podatkiem akcyzowym samochodów osobowych wynika, iż:

"Opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlegają samochody osobowe o kodzie CN 8703 niezależnie od tego, czy są to samochody ciężarowe lub specjalne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.) i rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2003 r. w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz. U. z 2007 r. nr 137, poz. 968 z późn. zm.). Wśród tych pojazdów mogą być również samochody zaliczane do samochodów typu VAN, SUV, PICK-UP, QUAD oraz małe samochody wyścigowe (np. gokarty).

W rozumieniu przepisów ustawy o podatku akcyzowym z dnia 6 grudnia 2008 r. (...), samochody osobowe są to pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703, przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

Opodatkowanie podatkiem akcyzowym niezarejestrowanego w kraju samochodu osobowego zależy więc od dokonania prawidłowej klasyfikacji pojazdu, a obowiązek w tym zakresie spoczywa na podmiocie, który zamierza zarejestrować pojazd. (...)"

1. Moment powstania obowiązku podatkowego

Zgodnie z art. 101 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym, obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, powstaje z dniem:

1) przemieszczenia samochodu osobowego z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju - jeżeli nabycie prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło przed przemieszczeniem samochodu na terytorium kraju;

2) nabycia prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel - jeżeli nabycie prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło po przemieszczeniu samochodu osobowego na terytorium kraju;

3) złożenia wniosku o rejestrację samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym - jeżeli podmiot występujący z wnioskiem o rejestrację na terytorium kraju nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego nie jest jego właścicielem.

2. Ustalenie podstawy opodatkowania

Podstawą opodatkowania w przypadku samochodu osobowego jest kwota, jaką podatnik jest obowiązany zapłacić za samochód osobowy - w przypadku jego nabycia wewnątrzwspólnotowego, z tym że w przypadku, o którym mowa powyżej w pkt 3, podstawą opodatkowania jest średnia wartość rynkowa samochodu osobowego pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług oraz o kwotę akcyzy (art. 104 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy). Średnią wartością rynkową samochodu osobowego jest wartość ustalana na podstawie notowanej na rynku krajowym, w dniu powstania obowiązku podatkowego, średniej ceny zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki, tego samego modelu, rocznika oraz - jeżeli jest to możliwe do ustalenia - z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym, co nabyty na terytorium kraju lub nabyty wewnątrzwspólnotowo samochód osobowy.

Jeżeli wysokość podstawy opodatkowania, bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej tego samochodu osobowego, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wzywa podatnika do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego.

W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie jej wysokości znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego, wysokość podstawy opodatkowania określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej.

Jeżeli wysokość podstawy opodatkowania ustalona z uwzględnieniem opinii biegłego odbiega co najmniej o 33% od zadeklarowanej podstawy opodatkowania, koszty opinii biegłego ponosi podatnik.

Do przeliczenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej stosuje się bieżący kurs średni waluty obcej wyliczony i ogłoszony przez Narodowy Bank Polski w dniu powstania obowiązku podatkowego.

W przypadku gdy w dniu powstania obowiązku podatkowego nie został wyliczony i ogłoszony przez Narodowy Bank Polski bieżący kurs średni waluty obcej, do przeliczenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej stosuje się ostatni, przed dniem powstania obowiązku podatkowego, bieżący kurs średni wyliczony i ogłoszony przez Narodowy Bank Polski.

Wypełniając deklarację AKC-U należy pamiętać, że wyliczoną podstawę opodatkowania i kwoty podatków zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

3. Stawki podatku akcyzowego

Stawka akcyzy na samochody osobowe wynosi:

1) 18,6% podstawy opodatkowania - dla samochodów osobowych o pojemności silnika powyżej 2.000 centymetrów sześciennych;

2) 3,1% podstawy opodatkowania - dla pozostałych samochodów osobowych.

4. Termin złożenia deklaracji

Dokumentem, który należy dostarczyć do właściwego urzędu celnego jest deklaracja uproszczona AKC-U, której wzór został określony w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 14 grudnia 2011 r. w sprawie wzoru deklaracji uproszczonej (Dz. U. nr 286, poz. 1677). Zgodnie bowiem z art. 106 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym, podmiot z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego jest obowiązany po dokonaniu jego przemieszczenia na terytorium kraju, bez wezwania organu podatkowego złożyć deklarację uproszczoną w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

5. Zapłata podatku akcyzowego

Po dokonaniu przemieszczenia samochodu na terytorium kraju, bez wezwania organu podatkowego podatnik jest obowiązany dokonać obliczenia i zapłaty na rachunek właściwej izby celnej, akcyzy w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym (art. 106 ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym).

Potwierdzenie zapłaty akcyzy na terytorium kraju

W przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, właściwy naczelnik urzędu celnego jest obowiązany, dla celów związanych z rejestracją samochodu osobowego na terytorium kraju, do wydania podatnikowi, na jego wniosek, dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy na terytorium kraju lub zaświadczenia o zwolnieniu z akcyzy.

W celu otrzymania takiego dokumentu zgodnie ze wzorem określonym w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 24 lutego 2009 r. w sprawie wzoru dokumentów potwierdzających zapłatę akcyzy na terytorium kraju od samochodu osobowego nabytego wewnątrzwspólnotowego lub brak obowiązku zapłaty tej akcyzy (Dz. U. nr 32, poz. 248 ze zm.) wraz z deklaracją uproszczoną składa się:

1) wniosek o wydanie dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy na terytorium kraju - wzór wniosku nie został określony, w związku z tym każda izba celna posiada swój formularz,

2) dowód zapłaty opłaty skarbowej za dokument potwierdzający zapłatę akcyzy (17 zł),

3) kopię dokumentu zakupu samochodu (np. faktura, umowa kupna-sprzedaży),

4) kopie dokumentów samochodu (np. karta pojazdu, dowód rejestracyjny),

5) oraz - w zależności od wymogów poszczególnych izb celnych - inne dokumenty (np. kopie dowodu wpłaty podatku akcyzowego, dowodu osobistego, tłumaczenia dokumentów itp.).

6. Formularz AKC-U

Aktualny wzór formularza AKC-U obowiązuje od 2 stycznia 2012 r. Formularz ten w porównaniu z poprzednio obowiązującym, uległ niewielkim zmianom, które dotyczą głównie wyrobów węglowych. Dodatkowo, w związku ze zmianą ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, objęte rejestrem PESEL podają na formularzu jako swój identyfikator podatkowy - numer PESEL. W przypadku pozostałych podmiotów identyfikatorem podatkowy nadal jest NIP.

Podstawy opodatkowania (wyrażone kwotowo) i kwoty podatków w formularzu AKC-U zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych - zgodnie z art. 63 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. z 2012 r. poz. 749 ze zm.).

A. Miejsce i cel składania deklaracji

Poz. 4 - urząd celny, do którego adresowana jest deklaracja - wpisujemy urząd celny właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania.

Poz. 5 - cel złożenia formularza - należy zaznaczyć właściwy kwadrat.

B. Dane podatnika

Poz. 6-18 - należy podać dane identyfikacyjne podatnika.

C. Kwota podatku akcyzowego

Poz. 19 - wypełnia się na końcu, po uzupełnieniu pola 65.

Poz. 20-21 - nie dotyczą samochodu osobowego.

Poz. 22 - wpisuje się kwotę z poz. 19.

D. Obliczenie kwot podatku akcyzowego od poszczególnych wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych

Kolumna b - należy opisać samochód osobowy tj. markę, model, rok produkcji, pojemność skokową silnika i numer nadwozia.

Kolumna c - data powstania obowiązku podatkowego, tj. data:

1) przemieszczenia samochodu osobowego z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju - jeżeli nabycie prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło przed przemieszczeniem samochodu na terytorium kraju (data przekroczenia granicy Polski);

2) nabycia prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel - jeżeli nabycie prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło po przemieszczeniu samochodu osobowego na terytorium kraju (data otrzymania samochodu od przewoźnika);

3) złożenia wniosku o rejestrację samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym - jeżeli podmiot występujący z wnioskiem o rejestrację na terytorium kraju nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego nie jest jego właścicielem.

Kolumna d - ośmiocyfrowy kod CN samochodu, który jest przedmiotem nabycia - w poniższej tabeli przedstawiamy przykładowe kody CN pojazdów używanych:

Kolumna e - podstawa obliczenia podatku - wartość samochodu należy przemnożyć przez kurs danej waluty obowiązujący w dniu powstania obowiązku podatkowego (jest to data z pola 24); w przypadku gdy w dniu powstania obowiązku podatkowego nie został wyliczony i ogłoszony przez NBP bieżący kurs średni waluty obcej, do przeliczenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej stosuje się ostatni, przed dniem powstania obowiązku podatkowego, bieżący kurs średni wyliczony i ogłoszony przez Narodowy Bank Polski.

Kolumna f - stawka podatku - wysokość stawki jest uzależniona od pojemności skokowej silnika samochodu i wynosi:

1) samochody osobowe o pojemności silnika powyżej 2.000 cm³ - 18,6% podstawy opodatkowania;

2) pozostałe samochody osobowe - 3,1% podstawy opodatkowania.

Kolumna g - kwota podatku w złotych - w tym polu należy wpisać kwotę wynikającą z przemnożenia pozycji z kolumny e i f.

Poz. 65 - suma kwot z kolumny g, którą należy przenieść do poz. 19 i 22.