Wewnątrzwspólnotowe nabycie wyrobów akcyzowych

Nabycie wyrobów akcyzowych w innym państwie członkowskim przez polski podmiot prowadzący działalność gospodarczą może być dokonane w procedurze zawieszenia poboru akcyzy lub w procedurze z zapłaconą akcyzą.

W przypadku nabycia wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, polski nabywca zobowiązany jest do wcześniejszego uzyskania statusu akcyzowego, na przykład statusu zarejestrowanego odbiorcy.

W związku z tym, że uzyskanie określonego statusu akcyzowego wiąże się z szeregiem obowiązków natury administracyjnej, ustawodawca umożliwił również nabywanie wyrobów akcyzowych w procedurze z zapłaconą akcyzą. W ramach tej procedury dostawca wyrobów z innego państwa członkowskiego zobowiązany jest do zapłaty lokalnego podatku akcyzowego. Dopiero po dokonaniu zapłaty podatku akcyzowego w państwie wysyłki oraz dokonaniu dostawy wyrobów do polskiego nabywcy, podmiot ten jest uprawniony do zwrotu akcyzy zapłaconej w państwie wysyłki. W celu uzyskania zwrotu podatku akcyzowego zapłaconego w państwie wysyłki, dostawca powinien załączyć do sprzedawanych wyrobów uproszczony dokument towarzyszący (UDT) lub dokument handlowy spełniający rolę dokumentu UDT.

Zgodnie z art. 78 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2011 r. nr 108, poz. 626 ze zm.), polski nabywca wyrobów akcyzowych z akcyzą zapłaconą na terytorium państwa członkowskiego wysyłki jest zobowiązany:

1) przed wprowadzeniem wyrobów akcyzowych na terytorium kraju dokonać zgłoszenia o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym do właściwego naczelnika urzędu celnego i złożyć zabezpieczenie akcyzowe;

2) potwierdzić odbiór wyrobów akcyzowych na uproszczonym dokumencie towarzyszącym oraz wystawić i dołączyć do zwracanego uproszczonego dokumentu towarzyszącego dokument potwierdzenia złożenia zabezpieczenia akcyzowego lub zapłaty akcyzy na terytorium kraju;

3) bez wezwania organu podatkowego, złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu celnego deklarację uproszczoną, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć akcyzę i dokonać jej zapłaty na terytorium kraju, na rachunek właściwej izby celnej, w terminie 10 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego;

4) prowadzić ewidencję nabywanych wewnątrzwspólnotowo wyrobów akcyzowych.

1. Zgłoszenie o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym

Wzór zgłoszenia o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym wyrobów akcyzowych został określony przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 24 lutego 2009 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym (Dz. U. nr 32, poz. 240). Zgłoszenie należy złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu celnego osobiście, pocztą lub faksem.

Przykład

Jan K. sprowadza z Irlandii piwo w ilości 750 hektolitrów o procentowej zawartości ekstraktu brzeczki podstawowej 14 i 18,1 stopni Plato.

Nabycia wewnątrzwspólnotowego piwa dokonuje cyklicznie, w ilości nieprzekraczającej 1.000 hektolitrów miesięcznie. W celu zagwarantowania pokrycia zobowiązania akcyzowego złożył wniosek o przyjęcie zabezpieczenia akcyzowego generalnego w wysokości 1.500 zł. Podmiot wyliczenia dokonał w następujący sposób: dla 1.000 hl piwa o 18,1 stopni Plato (max stawka jaka może wystąpić) i stawce akcyzy na piwo 7,79 zł od 1 hl za każdy stopień Plato. Wyliczono kwotę zabezpieczenia:

1.000 × 7,79 zł / 100 × 18,1 = 1.410 zł.

Podmiot założył, że zabezpieczenie generalne w kwocie 1.500 zł będzie wystarczające dla zagwarantowania zobowiązań podatkowych powstających w wyniku dokonywanych nabyć wewnątrzwspólnotowych piwa.

Należy dodać, że podmiot zamierzający dokonywać nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą na terytorium UE powinien dokonać zgłoszenia rejestracyjnego właściwemu naczelnikowi urzędu celnego na druku AKC-R (art. 16 ustawy). Potwierdzenie jego przyjęcia AKC-PR podlega opłacie skarbowej w wysokości 170 zł.

2. Zabezpieczenie akcyzowe

W myśl art. 78 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym, w przypadku gdy podatnik nabywa wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe z akcyzą zapłaconą na terytorium państwa członkowskiego na potrzeby wykonywanej działalności gospodarczej na terytorium kraju, jest obowiązany przed wprowadzeniem wyrobów akcyzowych do kraju złożyć zabezpieczenie akcyzowe. Kwota zabezpieczenia musi pokrywać wartość mogącego powstać zobowiązania podatkowego, jednego albo wielu zobowiązań (art. 63 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 ustawy).

Na podstawie ustawowego upoważnienia, Minister Finansów określił w drodze rozporządzenia z dnia 30 sierpnia 2010 r. w sprawie zabezpieczeń akcyzowych (Dz. U. nr 160, poz. 1076) m.in. sposób i miejsce składania zabezpieczenia akcyzowego oraz sposób dokonania potwierdzenia jego przyjęcia.

Katalog możliwości złożenia zabezpieczenia akcyzowego został określony w § 4 ww. rozporządzenia. Zgodnie z § 5 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia, właściwy naczelnik urzędu celnego przyjmujący zabezpieczenie akcyzowe złożone w sposób, o którym mowa w:

1) § 4 pkt 1 lit. a) i b) oraz w pkt 2 rozporządzenia - wydaje podmiotowi składającemu zabezpieczenie potwierdzenie złożenia zabezpieczenia akcyzowego, przy czym, w przypadku, o którym mowa, potwierdzenie to wydaje po uzyskaniu poświadczenia wpływu kwoty zabezpieczenia akcyzowego na właściwy rachunek bankowy izby celnej właściwej miejscowo dla tego naczelnika urzędu;

2) § 4 pkt 1 lit. c) oraz w pkt 3 i 4 rozporządzenia - wydaje podmiotowi składającemu zabezpieczenie akcyzowe pokwitowanie złożenia zabezpieczenia, będące drukiem ścisłego zarachowania.

Przepisy rozporządzenia określają, że w przypadku złożenia zabezpieczenia akcyzowego przez podatnika nabywającego wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe z akcyzą zapłaconą na terytorium państwa członkowskiego, właściwy naczelnik urzędu celnego jest obowiązany potwierdzić jego przyjęcie poprzez wydanie, odpowiednio, potwierdzenia złożenia zabezpieczenia akcyzowego lub pokwitowania złożenia zabezpieczenia akcyzowego. Ponadto należy dodać, że naczelnik urzędu celnego wydając przedmiotowe potwierdzenie lub pokwitowanie, wydaje podmiotowi, który będzie stosował zabezpieczenie generalne, również kartę do saldowania tego zabezpieczenia.

Zgodnie z § 7 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia, właściwy naczelnik urzędu celnego odnotowuje każdorazowo na karcie do saldowania, obciążenie zabezpieczenia generalnego kwotą powstałego lub mogącego powstać zobowiązania podatkowego oraz zwolnienie zabezpieczenia generalnego z obciążenia kwotą zobowiązania podatkowego, które wygasło np. poprzez zapłatę lub nie może już powstać.

3. Potwierdzenie odbioru wyrobów akcyzowych

W myśl art. 77 ustawy o podatku akcyzowym, nabycie wewnątrzwspólnotowe, na potrzeby wykonywanej działalności gospodarczej na terytorium kraju, wyrobów akcyzowych, od których została zapłacona akcyza, są dokonywane na podstawie uproszczonego dokumentu towarzyszącego.

Zgodnie z § 15 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 sierpnia 2010 r. w sprawie dokumentacji i procedur związanych z przemieszczaniem wyrobów akcyzowych (Dz. U. nr 158, poz. 1065) uproszczony dokument towarzyszący (UDT) składa się z trzech kart. Karta 1 UDT zawsze pozostaje u wysyłającego wyroby akcyzowe, natomiast karty 2 i 3 UDT są dołączane do wysyłanych wyrobów akcyzowych. Karta 2 UDT pozostaje u odbierającego wyroby akcyzowe, natomiast karta 3 UDT, po potwierdzeniu odbioru wyrobów przez odbierającego jest przez niego przekazywana do dostawcy w państwie członkowskim.

Karta 2, zgodnie z § 15 ust. 5 rozporządzenia, powinna być przechowywana przez odbierającego przez okres 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym wyroby akcyzowe zostały otrzymane.

Uproszczony dokument towarzyszący może zostać zastąpiony dokumentem handlowym. W tym przypadku dane zawarte w dokumencie handlowym powinny być opatrzone numerem odpowiadającym numerowi właściwej rubryki w uproszczonym dokumencie towarzyszącym. Dokument handlowy powinien zawierać w widocznym miejscu napis: "UPROSZCZONY DOKUMENT TOWARZYSZĄCY DO CELÓW KONTROLI (WYROBY AKCYZOWE)".

4. Złożenie deklaracji podatkowej i zapłata akcyzy

Zgodnie z art. 78 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku akcyzowym, podmiot nabywający wyroby akcyzowe z akcyzą zapłaconą w innym państwie członkowskim jest zobowiązany do dokonania zapłaty akcyzy należnej w stosunku do danej dostawy w ciągu 10 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Aby określić termin, w którym powinna zostać zapłacona akcyza, ustawodawca w art. 10 ust. 4 ustawy wskazał, iż obowiązek podatkowy w akcyzie powstaje w tym przypadku z dniem otrzymania wyrobów akcyzowych przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą.

Niemniej, w sytuacji gdy wyroby akcyzowe z akcyzą zapłaconą w państwie wysyłki nie dotrą do nabywcy w kraju w ciągu 7 dni licząc od dnia dokonania wysyłki przez dostawcę (data wysyłki powinna zostać określona na dokumencie UDT), obowiązek podatkowy będzie powstawał z upływem 7. dnia, licząc od dnia dokonania wysyłki.

Konsekwentnie, od tak określonego momentu powstania obowiązku podatkowego w akcyzie należy określić 10 dni, w ciągu których kwota należnej akcyzy powinna zostać uiszczona na rachunek właściwej izby celnej.

Podstawą do rozliczenia i zapłaty należnej akcyzy jest uproszczona deklaracja akcyzowa AKC-U.

Przykład

Irlandzki producent piwa dokonał wysyłki piwa 5 lipca (taka data została określona w dokumencie UDT). Obowiązek podatkowy u polskiego nabywcy powstał 13 lipca, pomimo iż wyroby dotarły do niego 15 lipca, czyli w późniejszym terminie. Terminem ostatecznym złożenia deklaracji AKC-U i zapłaty akcyzy był 23 lipca.

Na następnej stronie przedstawiono wypełnioną deklarację AKC-U. Zastosowana do wyliczenia stawka akcyzy dla piwa została określona w art. 94 ust. 4 ustawy akcyzowej i wynosi 7,79 zł od 1 hektolitra za każdy stopień Plato gotowego wyrobu.

5. Ewidencja wyrobów akcyzowych

Podatnik dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia wyrobów akcyzowych ma obowiązek prowadzenia ewidencji tych transakcji. Podstawowe zasady prowadzenia ewidencji wynikają bezpośrednio z art. 78 ust. 5-7 ustawy o podatku akcyzowym. Pozostałe szczegółowe regulacje zostały doprecyzowane w rozporządzeniu z dnia 23 sierpnia 2010 r. w sprawie niektórych ewidencji wyrobów akcyzowych (Dz. U. nr 158, poz. 1062 ze zm.).

Przede wszystkim ustawodawca wskazuje, iż ewidencja może być prowadzona w formie papierowej lub elektronicznej, po uprzednim pisemnym poinformowaniu właściwego naczelnika urzędu celnego o formie jej prowadzenia. Ustawa wskazuje również, że ewidencja powinna zawierać w szczególności informacje dotyczące:

wyrobów akcyzowych nabywanych wewnątrzwspólnotowo,
uproszczonego dokumentu towarzyszącego,
podmiotu wysyłającego wyroby akcyzowe.

Ewidencja prowadzona przez podmiot nabywający wyroby akcyzowe w procedurze z zapłaconą akcyzą powinna być przechowywana do celów kontroli przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została sporządzona.

W § 7 ww. rozporządzenia, zostały szczegółowo określone elementy, jakie powinna zawierać ewidencja, a mianowicie: nazwę i ilości wyrobów akcyzowych nabywanych wewnątrzwspólnotowo, datę ich otrzymania, dane podmiotu wysyłającego, numer identyfikujący dokument, na podstawie którego wyroby akcyzowe zostały przemieszczone, kwotę podatku przypadającą do zapłaty oraz datę złożenia deklaracji podatkowej.