Wyroby akcyzowe przywożone do Polski przez osobę fizyczną

1. Warunki zwolnienia z akcyzy towarów przemieszczanych z państw unijnych

Zgodnie z art. 32 ust. 1 dyrektywy Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylająca dyrektywę 92/12/EWG (Dz. Urz. UE L z 2009 r. nr 9/12 ze zm.), zwanej "dyrektywą horyzontalną", podatek akcyzowy od wyrobów nabywanych przez osoby prywatne na użytek własny i przewożonych przez nie z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego, jest wymagalny tylko w państwie członkowskim, w którym wyroby akcyzowe zostały nabyte. Przepis ten stanowi wyjątek od podstawowej zasady opodatkowania akcyzą wyrobów akcyzowych w miejscu ich konsumpcji, zapewniając jednocześnie, że akcyza nie będzie dwukrotnie nakładana na ten sam wyrób.

Dla realizacji powyższego celu, polski ustawodawca w art. 34 ustawy o podatku akcyzowym wprowadził zwolnienie od akcyzy dla nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych z akcyzą zapłaconą na terytorium państwa członkowskiego dokonywane przez osobę fizyczną. Zwolnienie to przysługuje pod warunkiem, że wyroby przemieszczane są osobiście przez osobę fizyczną na jej własny użytek i nie są przeznaczone na cele handlowe. Zastosowanie takiego rozwiązania ma zapobiec sytuacjom unikania zapłaty podatku np. poprzez dokonywanie wysyłkowej sprzedaży wyrobów akcyzowych do nabywców z państwa, gdzie akcyza na te wyroby jest znacznie wyższa.

» Czynniki wskazujące na przeznaczenie handlowe przywożonych towarów

Ani w przepisach wspólnotowych ani krajowych nie zdefiniowano, co należy rozumieć przez cel handlowy. W art. 34 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym określono natomiast, jakie czynniki biorą pod uwagę organy podatkowe w celu ustalenia przeznaczenia handlowego nabywanych wewnątrzwspólnotowo wyrobów akcyzowych. Są to:

ilość wyrobów akcyzowych;
status handlowy osoby fizycznej nabywającej wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe (np. czy osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą, a jeżeli tak - jaki ma ona charakter);
miejsce, w którym wyroby akcyzowe są umieszczone lub, w razie wątpliwości, sposób transportu (dotyczy to sytuacji gdy wyroby akcyzowe celowo są przewożone w sposób zwyczajowo nie kojarzony z miejscem do tego przeznaczonym, np. w specjalnie w tym celu przystosowanych lub skonstruowanych schowkach);
każdy dokument odnoszący się do wyrobów akcyzowych;
rodzaj wyrobów akcyzowych.

» Normy ilościowe na wyroby tytoniowe i alkohol

W odniesieniu do ilości wyrobów akcyzowych, która może wskazywać na cel handlowy, w art. 34 ust. 3 ustawy akcyzowej, ustawodawca krajowy przyjął orientacyjne poziomy ilościowe określone w przepisach art. 32 ust. 3 dyrektywy horyzontalnej. Ilości te kształtują się na następującym poziomie:

1) wyroby tytoniowe:

papierosy - 800 szt.,
cygaretki (cygara o masie nieprzekraczającej 3 g/szt.) - 400 szt.,
cygara - 200 szt.,
tytoń do palenia - 1 kg;

2) napoje alkoholowe:

alkohol etylowy - 10 l,
wino i napoje fermentowane - 90 l, w tym wino musujące - 60 l,
piwo - 110 l,
produkty pośrednie - 20 l.

Należy podkreślić, że przepisy wspólnotowe jednoznacznie wskazują, iż powyższe poziomy należy traktować jedynie orientacyjnie. Poziomy te nie mogą być natomiast niższe niż przedstawione limity. Oznacza to, że w sytuacji, kiedy ilości są mniejsze niż wskazane powyżej, organy podatkowe nie mają prawa domagać się, aby podmiot udowadniał, iż przywożone do Polski wyroby przeznaczone są na użytek własny. Natomiast, jeśli ilości te są wyższe niż określone limity - to aby osoba fizyczna mogła skorzystać ze zwolnienia musi jednoznacznie uzasadnić, w jakim celu nabywa tak duże ilości wyrobów akcyzowych (np. przywóz alkoholu na organizowane przyjęcie weselne).

» Paliwo w baku i kanistrze zwolnione z akcyzy

Dla paliw silnikowych ustawodawca przyjął w art. 34 ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym szczegółowe regulacje, gdzie zasadniczo nie ma poziomów ilościowych chociażby z uwagi na fakt różnej wielkości zbiorników na paliwo. Jednakże, nabycie wewnątrzwspólnotowe przez osobę fizyczną, w każdej ilości, wyrobów energetycznych z akcyzą zapłaconą na terytorium państwa członkowskiego wskazuje na przeznaczenie handlowe tych wyrobów, jeżeli wyroby te są transportowane nietypowymi rodzajami transportu. W takim przypadku wyroby te będą opodatkowane akcyzą w Polsce.

W celu wyeliminowania wątpliwości, ustawodawca wskazał w art. 34 ust. 5 ustawy, iż za nietypowy rodzaj transportu uważa się:

1) transport paliw silnikowych, w inny sposób niż w zbiornikach paliwowych pojazdów samochodowych, montowanych na stałe przez producenta we wszystkich pojazdach samochodowych, które pozwalają na bezpośrednie wykorzystanie paliwa do napędu pojazdu samochodowego lub przystosowanych do pojazdów samochodowych, pozwalających na bezpośrednie wykorzystanie gazu jako paliwa lub w odpowiednich pojemnikach zapasowych (kanistrach) zawierających paliwa silnikowe, przeznaczone do zużycia w tych pojazdach, w ilości nieprzekraczającej 10 l;

2) transport paliw opałowych, w inny sposób niż za pomocą cystern używanych przez podmioty w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W rezultacie, jeżeli osoba fizyczna będzie przewoziła wyroby energetyczne, zarówno do celów prywatnych, jak i w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w typowych zbiornikach paliw, przemieszczane wyroby energetyczne będą podlegały w całości zwolnieniu od akcyzy. Natomiast przewóz wyrobów energetycznych w inny sposób niż przedstawiony powyżej, będzie wiązał się w każdym przypadku z obowiązkiem zapłaty akcyzy.

2. Import wyrobów tytoniowych i alkoholu przez podróżnych

Zwolnienie od importu napojów alkoholowych oraz wyrobów tytoniowych stanowi implementację przez Polskę art. 8 i 10 dyrektywy Rady 2007/74/WE z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie zwolnienia towarów przywożonych przez osoby podróżujące z państw trzecich z podatku od wartości dodanej i akcyzy (Dz. Urz. UE L nr 346/6).

Na mocy art. 36 ustawy o podatku akcyzowym zwolnieniu z podatku podlega import określonych ilości wyrobów tytoniowych lub napojów alkoholowych, przywożonych w bagażu osobistym podróżnego, który ukończył 17 lat. Bagaż osobisty w rozumieniu ustawy, to cały bagaż, który podróżny jest w stanie przedstawić organom celnym, przybywając na terytorium kraju, jak również bagaż, który zostanie przedstawiony organom celnym w terminie późniejszym (pod warunkiem przedstawienia tym organom dowodu, że bagaż był zarejestrowany jako bagaż towarzyszący przez podmiot, który był odpowiedzialny za jego przewóz w momencie rozpoczęcia podróży). Podróżni w transporcie lotniczym - to wszyscy pasażerowi podróżujący drogą powietrzną z wyłączeniem prywatnych lotów o charakterze rekreacyjnym. Natomiast przez podróżnych w transporcie morskim należy rozumieć wszystkich pasażerów podróżujących drogą morską z wyłączeniem prywatnych rejsów o charakterze rekreacyjnym. Aby przywóz wyrobów akcyzowych mógł korzystać ze zwolnienia ma mieć charakter okazjonalny, a wyroby mają zostać przeznaczone na własny użytek podróżnego lub jego rodziny, lub jako prezenty.

» Normy ilościowe dla wyrobów tytoniowych i alkoholu

Obowiązujące limity nie są uzależnione od tego, czy dana osoba mieszka w strefie przygranicznej, czy też jest członkiem załogi środków transportu wykorzystywanych w ruchu między państwami członkowskimi. Obecnie limity ilościowe poszczególnych wyrobów tytoniowych kształtują się na następującym poziomie:

papierosy - 200 szt. w przypadku podróżnych transportem lotniczym lub morskim oraz 40 szt. w przypadku transportu drogowego,
cygaretki oraz cygara o masie nieprzekraczającej 3 gramów/sztukę - 100 szt. w transporcie lotniczym i morskim oraz 20 szt. w przypadku transportu drogowego,
cygara - 50 szt. w przypadku transportu lotniczego lub morskiego oraz 10 szt. w przypadku transportu drogowego,
tytoń do palenia - 250 g w przypadku transportu lotniczego lub morskiego oraz 50 g w przypadku transportu drogowego.

W przypadku importu zestawu wyrobów tytoniowych przedstawionych powyżej, ich łączna ilość nie może przekraczać 100% normy ustalonej łącznie w odniesieniu do wszystkich wyrobów (np. jeżeli osoba przylatując do Polski importuje 100 szt. papierosów, to dodatkowo jest uprawniona do przywozu 50% ilości przeznaczonej albo dla cygaretek, albo dla cygar, albo dla tytoniu do palenia).

Limity dla napojów alkoholowych wynoszą:

alkohol etylowy nieskażony o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 22% objętości - 1 l, albo
alkohol etylowy, napoje fermentowane, wina musujące i wyroby pośrednie, o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu nieprzekraczającej 22% objętości - łącznie 2 l.

Przy czym w przypadku importu obydwu powyższych rodzajów alkoholu etylowego łączna ilość nie może przekraczać 100% normy sumując jej procentowe wykorzystanie dla każdego z akcyzowych wyrobów.

Natomiast limit dla:

win niemusujących - wynosi łącznie 4 l,
piwa - wynosi 16 l.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że powyższe restrykcyjne limity ilościowe mają również zastosowanie do wyrobów akcyzowych nabytych w innych państwach członkowskich, jeżeli podróż do Polski z innego państwa członkowskiego UE, obejmuje tranzyt przez terytorium państwa trzeciego, a podróżny nie jest w stanie wykazać, że wyroby akcyzowe przewożone w jego bagażu osobistym zostały nabyte na ogólnych zasadach opodatkowania na terytorium Unii Europejskiej i nie dotyczy ich zwrot akcyzy. Należy także zaznaczyć, że przelot bez lądowania nie jest uważany za tranzyt dla celów stosowania powyższego zwolnienia od akcyzy.