Wyroby węglowe zwolnione z akcyzy

Wyroby węglowe zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1a ustawy o podatku akcyzowym, stanowią obok wyrobów tytoniowych, napojów alkoholowych, energii elektrycznej i suszu tytoniowego wyroby akcyzowe. Tworzą one razem z paliwami grupę wyrobów energetycznych, które zostały precyzyjnie wymienione w załączniku nr 1 do ustawy w pozycjach od 19 do 21.

Są to wymienione:

• w pozycji 19 – węgiel, brykiety, brykietki i podobne paliwa stałe wytwarzane z węgla (CN ex 2701) – jeżeli są przeznaczone do celów opałowych;
   
• w pozycji 20 – węgiel brunatny (lignit), nawet aglomerowany, z wyłączeniem gagatu (CN 2702) – jeżeli jest przeznaczony do celów opałowych;
   
• w pozycji 21 – koks i półkoks, z węgla, węgla brunatnego (lignitu) lub torfu, nawet aglomerowany; węgiel retortowy (CN ex 2704 00) – jeżeli są przeznaczone do celów opałowych.

W przypadku wyrobów węglowych, przedmiotem opodatkowania akcyzą jest sprzedaż wyrobów węglowych na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu (art. 9a ust. 1 pkt 1 ustawy).

Ustawodawca, mocą art. 31a ust. 1 zwolnił jednak z opodatkowania sprzedaż wyrobów węglowych przeznaczonych do celów opałowych:

1) w procesie produkcji energii elektrycznej;

2) w procesie produkcji wyrobów energetycznych;

3) przez gospodarstwo domowe, organ administracji publicznej, jednostkę Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, podmiot systemu oświaty, o którym mowa w art. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.), żłobek i klub dziecięcy, o których mowa w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2013 r. poz. 1457), podmiot leczniczy, o którym mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 217 ze zm.), jednostkę organizacyjną pomocy społecznej, o której mowa w art. 6 pkt 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182 ze zm.), organizacje, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. nr 234, poz. 1536 ze zm.);

4) do przewozu towarów i pasażerów koleją;

5) do łącznego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej;

6) w pracach rolniczych, ogrodniczych, w hodowli ryb, oraz w leśnictwie;

7) w procesach mineralogicznych, elektrolitycznych i metalurgicznych oraz do redukcji chemicznej;

8) przez zakład energochłonny wykorzystujący wyroby węglowe;

9) przez podmiot gospodarczy, w którym wprowadzony został w życie system prowadzący do osiągania celów dotyczących ochrony środowiska lub do podwyższenia efektywności energetycznej.

Jeśli sprzedaż wyrobów węglowych na wymienione powyżej cele opałowe dokonywana jest na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu, to warunkiem skorzystania ze zwolnienia z akcyzy jest wystawienie przez podmiot sprzedający wyroby węglowe dokumentu dostawy lub faktury, jeżeli określa ona pozycje CN wyrobów węglowych, ich ilość w kilogramach i ich przeznaczenie uprawniające do zwolnienia od akcyzy, oraz potwierdzenie podpisem nabycia tych wyrobów przez finalnego nabywcę węglowego (art. 31a ust. 3 pkt 1 ustawy).

Stosownie do art. 31a ust. 4 ustawy, podpis potwierdzający nabycie wyrobów węglowych przez finalnego nabywcę węglowego, o którym mowa w art. 31a ust. 3 pkt 1, może zostać złożony:

1) na dokumencie dostawy lub fakturze, o których mowa w art. 31a ust. 3 pkt 1, lub

2) w umowie zawartej pomiędzy sprzedawcą wyrobów węglowych a finalnym nabywcą węglowym.

Nie zawsze sprzedaż zwolnionych od akcyzy wyrobów węglowych wiąże się z obowiązkiem wystawienia dokumentu dostawy lub dokumentu go zastępującego przez pośredniczący podmiot węglowy oraz z obowiązkiem pisemnego potwierdzenia nabycia tych wyrobów. Przypadki, w których wymogi te nie muszą być spełnione określone zostały w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 16 września 2013 r. w sprawie warunków stosowania niektórych zwolnień od podatku akcyzowego (Dz. U. poz. 1109).

A zatem zgodnie z § 4 wyżej przywołanego rozporządzenia, w przypadku:

1) sprzedaży na terytorium kraju przez pośredniczący podmiot węglowy finalnemu nabywcy węglowemu korzystającemu ze zwolnienia, o którym mowa w art. 31a ust. 1 ustawy,

2) nabycia wewnątrzwspólnotowego przez finalnego nabywcę węglowego korzystającego ze zwolnienia, o którym mowa w art. 31a ust. 1 ustawy,

3) importu przez finalnego nabywcę węglowego korzystającego ze zwolnienia, o którym mowa w art. 31a ust. 1 ustawy

– wyrobów węglowych w ilości nieprzekraczającej 200 kg jednorazowo, dla zastosowania zwolnienia od akcyzy nie muszą być spełnione warunki, o których mowa w art. 31a ust. 3 ustawy.

Uwaga

Pośredniczący podmiot węglowy sprzedający zwolnione z akcyzy wyroby węglowe na cele opałowe, dla skorzystania ze zwolnienia nie musi spełniać dodatkowych warunków związanych z wystawieniem dokumentu dostawy oraz uzyskaniem pisemnego potwierdzenia od nabywcy – jeśli sprzedaż ta jednorazowo nie przekracza 200 kg. W praktyce sprzedaż taka odbywa się na podstawie paragonu lub faktury wystawionej na życzenie kupującego.

W świetle przepisu art. 91a ust. 1 ustawy, pośredniczący podmiot węglowy dokonujący sprzedaży wyrobów węglowych na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu jest obowiązany prowadzić ewidencję wyrobów węglowych zawierającą następujące dane:

1) ilość każdorazowo sprzedanych na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu wyrobów węglowych, w kilogramach, według nazwy oraz pozycji CN;

2) datę sprzedaży wyrobów węglowych i datę ich wydania finalnemu nabywcy węglowemu;

3) imię i nazwisko lub nazwę oraz adres zamieszkania lub siedziby finalnego nabywcy węglowego;

4) datę wystawienia i numer identyfikujący dokument dostawy albo inny dokument zastępujący dokument dostawy, na podstawie którego te wyroby zostały sprzedane na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu.

Z powyższego przepisu wynika, że obrót wyrobami węglowymi pomiędzy pośredniczącymi podmiotami węglowymi nie podlega obowiązkowi ewidencjonowania. Obowiązek prowadzenia ewidencji wyrobów węglowych dotyczy wyłącznie wyrobów węglowych sprzedawanych przez pośredniczący podmiot węglowy finalnym nabywcom węglowym.

Rodzi się więc pytanie, czy sprzedaż węgla nieprzekraczająca 200 kg powinna być odnotowywana w ewidencji sprzedaży węgla?

Stosownie do art. 91a ust. 1 pkt 4 ustawy, ewidencja wyrobów węglowych powinna zawierać m.in. datę wystawienia i numer identyfikujący dokument dostawy albo inny dokument zastępujący dokument dostawy, na podstawie którego te wyroby zostały sprzedane na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu. Przepis ten współbrzmi z art. 31a ust. 3 ustawy, zgodnie z którym warunkiem zwolnienia wyrobów węglowych od akcyzy jest wystawienie dokumentu dostawy potwierdzającego ich sprzedaż finalnemu nabywcy węglowemu.

Zatem w ewidencji, o której mowa w art. 91a ust. 1 ustawy, odnotowuje się tylko sprzedaż na terenie kraju wyrobów węglowych podlegających zwolnieniu od akcyzy potwierdzoną dokumentem dostawy lub innym dokumentem zastępującym dokument dostawy, na podstawie których te wyroby zostały sprzedane na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu.

W ewidencji wyrobów węglowych nie wpisuje się wyrobów węglowych zwolnionych z akcyzy, jeśli ich sprzedaż na terenie kraju finalnemu nabywcy węglowemu nie przekracza jednorazowo 200 kg.

Warto również zaznaczyć, że prowadzenie ewidencji wyrobów węglowych, o której mowa w art. 91a ustawy, nie jest warunkiem zwolnienia wyrobów węglowych od akcyzy, a zatem jej brak nie będzie skutkował sankcją w postaci utraty zwolnienia od podatku akcyzowego. Ponadto ewidencja wyrobów węglowych zgodnie z art. 91a ust. 5 ustawy, może być zastąpiona przez ewidencję prowadzoną na potrzeby podatkowe lub księgowe inne niż akcyza, jeżeli zawiera ona wszystkie dane, które powinna zawierać ewidencja wyrobów węglowych, wymienione w art. 91a ust. 1 lub 2.

Celem stosowania ewidencji jest umożliwienie organom celnym dokonywania kontroli prawidłowości stosowania zwolnienia od akcyzy dla wyrobów węglowych.