Od 1 stycznia 2015 r. zmiany dotyczące sprzedaży paliw opałowych

Ustawa z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu prowadzenia działalności gospodarczej (Dz. U. poz. 1662) wprowadza z dniem 1 stycznia 2015 r. korzystne zmiany w ustawie o podatku akcyzowym w zakresie obrotu olejami opałowymi.

Paliwa opałowe, dla których ma zastosowanie preferencyjna stawka akcyzy w wysokości 232,00 zł/1.000 litrów zostały wymienione w art. 89 ust. 1 pkt 9, 10 i 15 ustawy. Zaliczamy do nich:

oleje napędowe przeznaczone do celów opałowych o kodach CN od 2710 19 41 do 2710 19 49, zabarwionych na czerwono i oznaczonych znacznikiem zgodnie z przepisami szczególnymi;
oleje opałowe o kodach od 2710 19 51 do 2710 19 69, z których 30% lub więcej objętościowo destyluje przy 350 ^OC lub których gęstość w temperaturze 15 ^OC jest niższa niż 890 kilogramów/metr sześcienny, zabarwionych na czerwono i oznaczonych znacznikiem zgodnie z przepisami szczególnymi;
pozostałe paliwa opałowe w przypadku gdy ich gęstość w temperaturze 15 ^OC jest niższa niż 890 kilogramów/metr sześcienny.

Dla celów stosowania stawki preferencyjnej wyroby te muszą być właściwie zabarwione i oznaczone. Zgodnie z art. 90 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy, obowiązkowi znakowania i barwienia podlegają m.in. oleje opałowe o kodach od 2710 19 51 do 2710 19 69 z których 30% lub więcej objętościowo destyluje przy 350 ^OC lub których gęstość w temperaturze 15 ^OC jest niższa niż 890 kilogramów/metr sześcienny, oraz oleje napędowe o kodach CN od 2710 19 41 do 2710 19 49 – przeznaczone na cele opałowe.

Barwienie i znakowanie paliw opałowych powinno być zgodne z przepisami szczególnymi, które zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 20 sierpnia 2010 r. w sprawie znakowania i barwienia wyrobów energetycznych (Dz. U. nr 157, poz. 1054).

1. Ułatwienia związane z uzyskiwaniem oświadczeń o przeznaczeniu olejów opałowych

Warunkiem stosowania obniżonej stawki akcyzy jest uzyskanie przez sprzedawców, oświadczeń o przeznaczeniu olejów opałowych. W art. 89 ust. 6 ustawy został wskazany zakres danych jakie powinny znaleźć się w składanych oświadczeniach w zależności czy są one składane przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, czy przez osobę fizyczną która takiej działalności nie prowadzi.

W przypadku sprzedaży osobom prawnym, jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej oraz osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą – sprzedawca jest obowiązany uzyskać od nabywcy oświadczenia, że nabywane wyroby są przeznaczone do celów opałowych lub będą sprzedane z przeznaczeniem do celów opałowych. Powinno ono być dołączone do kopii faktury powinno zawierać:

1) dane dotyczące nabywcy, w tym nazwę oraz adres siedziby lub zamieszkania, a także NIP lub REGON;

2) określenie ilości i rodzaju oraz przeznaczenia nabywanych wyrobów;

3) wskazanie rodzaju, typu oraz liczby posiadanych urządzeń grzewczych oraz miejsca (adresu), gdzie znajdują się te urządzenia,

4) datę i miejsce złożenia oświadczenia;

5) czytelny podpis składającego oświadczenie.

Należy dodać, że oświadczenie które będzie czytelnie podpisane, może być również złożone na wystawianej fakturze, ze wskazaniem rodzaju, typu oraz liczby posiadanych urządzeń grzewczych oraz miejsca (adresu), gdzie znajdują się te urządzenia.

W przypadku, sprzedaży osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, oświadczenie to powinno być załączone do kopii paragonu lub kopii innego dokumentu sprzedaży wystawionego nabywcy, a w przypadku braku takiej możliwości sprzedawca jest obowiązany wpisać na oświadczeniu numer i datę wystawienia dokumentu potwierdzającego tę sprzedaż.

Znowelizowana ustawa wprowadziła w zakresie składania powyższych oświadczeń ułatwienia, które mają wpłynąć korzystnie na zmniejszenie obciążeń formalno – administracyjnych dla sprzedawców paliw opałowych. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 89 ust. 8a ustawy, oświadczenie może być zastąpione oświadczeniem złożonym w okresowej umowie zawartej między sprzedawcą, a nabywcą wyrobów akcyzowych określonych w art. 89 ust. 1 pkt 9, 10 i 15 lit. a) ustawy, które wywiera skutek jedynie w stosunku do nabywanych wyrobów akcyzowych w ilości wynikającej z tej umowy, zawierającym dane określone w art. 89 ust. 6 lub 8 ustawy, pod warunkiem:

1) przekazania kopii tej umowy właściwemu dla sprzedawcy naczelnikowi urzędu celnego przed dokonaniem pierwszej sprzedaży tych wyrobów;

2) potwierdzenia każdej sprzedaży tych wyrobów fakturą.

Zmiana tego przepisu daje możliwość wszystkim podmiotom zajmującym się obrotem paliwami opałowymi zastąpienie dotychczasowych oświadczeń w zakresie przeznaczenia paliw opałowych, oświadczeniami składanymi w okresowej umowie zawartej między sprzedawcą, a nabywcą. Sprzedawca jednak musi pamiętać aby o zawarciu takiej umowy poinformować naczelnika urzędu celnego poprzez przesłanie jej kopii, oraz każdą sprzedaż olejów opałowych objętych okresową umową potwierdzać fakturą.

W stanie prawnym obowiązującym do 1 stycznia 2015 r. przepisy stwarzały możliwość zawierania okresowych umów tylko nielicznym podmiotom, takim jak np. organy administracji publicznej, jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, publiczne szkoły czy publiczne ośrodki opieki zdrowotnej.

Niezależnie od oświadczenia złożonego w okresowej umowie, każdorazowa sprzedaż oleju opałowego będzie musiała być udokumentowana fakturą.

2. Korzystne zmiany dotyczące składania zestawień oświadczeń

Zgodnie z art. 89 ust. 14 ustawy, sprzedawca paliw opałowych określonych w art. 89 ust. 1 pkt 9, 10 i pkt 15 lit. a) ustawy jest zobowiązany do sporządzenia i przekazania do właściwego naczelnika urzędu celnego, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano sprzedaży, miesięcznego zestawienia oświadczeń. Dodatkowo przepis wskazuje, że oryginały oświadczeń powinny być przechowywane przez sprzedawcę przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zostały sporządzone i udostępniane w celu kontroli.

Zmianie uległy przepisy dotyczące miesięcznego zestawienia oświadczeń poprzez redukcję zakresu danych jakie mają być w nim zawarte. W tym celu zostało zmienione brzmienie art. 89 ust. 15 ustawy zgodnie z którym miesięczne zestawienie oświadczeń powinno zawierać:

1) imię i nazwisko albo nazwę oraz adres zamieszkania lub siedziby podmiotu przekazującego zestawienie,

2) ilość i rodzaj oraz przeznaczenie wyrobów, których dotyczy oświadczenie,

3) datę i miejsce sporządzenia zestawienia oraz czytelny podpis osoby sporządzającej zestawienie,

4) w przypadku oświadczeń, złożonych przez:

podmioty prowadzące działalność gospodarczą: imię i nazwisko albo nazwę oraz adres zamieszkania lub siedziby, a także NIP lub REGON składającego oświadczenie;
osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej: imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz numer PESEL składającego oświadczenie.

Natomiast w przypadku importera paliw opałowych określonych w art. 89 ust. 1 pkt 9, 10 i pkt 15 lit. a) ustawy, jest on zobowiązany do przekazania miesięcznego zestawienia oświadczeń do właściwego dla niego naczelnika urzędu celnego w którym będą zawarte następujące dane:

1) imię i nazwisko albo nazwa oraz adres zamieszkania lub siedziby podmiotu przekazującego zestawienie,

2) ilość i rodzaj oraz przeznaczenie wyrobów, których dotyczy oświadczenie,

3) data i miejsce sporządzenia zestawienia oraz czytelny podpis osoby sporządzającej zestawienie,

Wprowadzona zmiana ma na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych, w tym przypadku konkretnie odstąpiono od podawania w miesięcznych zestawieniach oświadczeń następujących danych:

daty złożenia oświadczenia,
określenia liczby urządzeń grzewczych posiadanych przez nabywców, wynikającej ze złożonych przez nich oświadczeń,
miejsca (adresu), gdzie znajdują się urządzenia grzewcze wskazane w oświadczeniach.

Kolejną bardzo istotną zmianą dla sprzedawców paliw opałowych objętych obowiązkiem uzyskiwania oświadczeń od kupujących o ich przeznaczeniu jest zmiana art. 89 ust. 16 ustawy. Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu, w przypadku gdy warunki, o których mowa w art. 89 ust. 5–12, nie zostały spełnione i w wyniku postępowania podatkowego, postępowania kontrolnego albo kontroli podatkowej ustalono, że wyroby, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 9, 10 i 15 lit. a), nie zostały użyte do celów opałowych lub gdy nie ustalono nabywcy tych wyrobów, stosuje się stawkę akcyzy określoną w ust. 4 pkt 1 ustawy.

Zmiana ta dla sprzedawców paliw opałowych oznacza, że nie będą oni już ponosić podatkowych skutków związanych z nieterminowym złożeniem miesięcznych zestawień oświadczeń.

Obowiązujące od marca 2009 r. do końca 2014 r. regulacje w tym zakresie były niewspółmiernie rygorystyczne w stosunku do charakteru przewinienia, niejednokrotnie podmioty sprzedające paliwa opałowe ponosiły niebagatelne skutki finansowe, nawet w przypadku niewielkiego kilkudniowego opóźnienia w złożeniu miesięcznego zestawienia oświadczeń. Wówczas organy celne zgodnie z obowiązującymi przepisami mogły całą sprzedaż oleju opałowego za miesiąc za który podmiot uchybił terminowi złożenia zestawienia, opodatkować sankcyjną stawką akcyzy w wysokości 1.822 zł/1.000 litrów. Jest to najwyższa stawka akcyzy jaka jest stosowana dla paliw napędowych. Należy również dodać, że problem ten był przedmiotem rozstrzygnięcia przez Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku z dnia 11 lutego 2014 r., sygn. akt P 24/12 orzekł, że art. 89 ust. 16 ustawy o podatku akcyzowym, w zakresie w jakim przepis ten nakazuje – w wypadku niespełnienia warunku przekazania do urzędu celnego zestawienia, o którym mowa w art. 89 ust. 14 tej ustawy – zastosowanie przy sprzedaży oleju opałowego stawki akcyzy określonej w art. 89 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym, jest zgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Mając na uwadze trudną sytuację w jakiej znalazło się wielu sprzedawców paliw opałowych, ustawodawca postanowił odstąpić od stosowania dotychczasowych konsekwencji dotyczących stawki akcyzy, w przypadku gdy dany podmiot nie złoży w terminie lub wcale miesięcznego zestawienia oświadczeń dotyczących przeznaczenia paliw opałowych. Podmioty dokonujące obrotu olejem opałowym nadal będą miały obowiązek składania w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano sprzedaży, miesięcznego zestawienia oświadczeń o przeznaczeniu paliw opałowych do celów opałowych. Jednakże niedotrzymanie tego terminu będzie rodziło konsekwencje podobne jak niezłożenie w terminie deklaracji podatkowej czyli podmiot będzie ponosił odpowiedzialność wynikającą z Kodeksu karnego skarbowego.

Kolejną konsekwencją wynikającą ze zmiany przepisu art. 89 ust. 16 ustawy jest możliwość odstąpienia od stosowania przez organy celne sankcyjnej stawki akcyzy w sytuacji, w której podmiot uchybi przepisom dotyczącym oświadczeń, np. poprzez braki formalne w oświadczeniu, ale w wyniku postępowania kontrolnego lub podatkowego zostanie stwierdzone, że paliwo zostało użyte na cele opałowe tzn. zgodnie z przeznaczeniem. W dotychczasowych przepisach każde uchybienie formalne w oświadczeniu wiązało się z objęciem rygorystyczną stawką akcyzy sprzedanego na podstawie takiego oświadczenia oleju opałowego. Należy zwrócić uwagę, że sankcyjną stawką akcyzy będzie opodatkowana również sprzedaż podmiotom fikcyjnym, tzn. takim, których dane nie zostaną potwierdzone w toku kontroli lub postępowania podatkowego.

Istotną informacją dla sprzedawców paliw opałowych jest to, że ustawa z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, wprowadziła przepis przejściowy, na mocy którego art. 89 ust. 16 w nowym brzmieniu znajdzie zastosowanie do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy tj. przed dniem 1 stycznia 2015 r.

Jest to bardzo dobra wiadomość dla podmiotów dokonujących obrotu paliwami opałowymi, wobec których obecnie są prowadzone kontrole podatkowe, czy postępowania podatkowe. We wszystkich tych sprawach gdzie stan prawny dotyczy przepisów sprzed zmiany, będzie miał zastosowanie przepis art. 89 ust. 16 ustawy w nowym bardziej łagodnym brzmieniu. Jest on z pewnością potwierdzeniem, że dotychczasowe uregulowania, a dotyczące sprzedawców paliw opałowych były zbyt rygorystyczne i trudne do zaakceptowania na gruncie przepisów podatkowych.